Nienke en Matthijs, twee KNO-artsen in opleiding in het AMC zijn voor Stichting Eardrop uitgezonden naar Mumias. Hier hebben zij Keniaanse clinical officers opgeleid. Zij worden getraind om in een vroeg stadium oorproblemen bij kinderen te signaleren.
De reis
Op zaterdagavond zijn we vanuit Amsterdam vertrokken om via Nairobi naar Kisumu te vliegen. Op Kisumu stond Anthelium, de driver, samen met zijn vrolijke zoon en dochter ons op te wachten om ons in een kleine anderhalf uur met de auto naar het ziekenhuisterrein in Mumias te brengen. Hoewel er een router voor wiAi in het guesthouse hing, waren de rekeningen hiervoor niet betaald en gingen we op zoek naar een Keniaanse simkaart om contact te kunnen houden met het thuisfront.
St. Mary’s hospital
Gelukkig ontmoetten we vrij snel onze buurman Gerald, ‘ultrasonographer’ in het St. Mary’s hospital, die ons heeft geholpen. Behalve een simkaart regelen heeft hij ons met veel enthousiasme een rondleiding gegeven door het St. Mary’s hospital, inclusief de labor department waar een vrouw lag die elk moment kon gaan bevallen. Tevens was een rondje over de kinderafdeling noodzakelijk, omdat zieke kinderen volgens het bijgeloof sneller opknappen na het zien van een mzungu (aanduiding in Swahili voor Kaukasische ras).
De lesweek
Lesdag 1: les in de bibliotheek
Na een wat rumoerige eerste nacht door een Alinke tropische regenbui met onweer en felle TL-verlichting voor ons raam, zetten we ons rond half negen aan het ontbijt in de guest house. Tot onze verbazing zaten daar al een aantal artsen te wachten op de overdracht. Eenmaal begonnen was de Keniaanse overdracht een waar schouwspel: in mompelend, zacht en slecht verstaanbaar Engels werden de patiënten één voor éen besproken, waarbij soms stiltes tot wel 30 seconden vielen. Dat alles een stukje rustiger gaat in Kenia waren we snel achter. Hakuna matata…
Zo begon ook onze eerste les: de studenten gingen net aan de thee en even later was er geen stroom in het leslokaal. Een half uurtje later dan gepland ging de eerste les van start in de bibliotheek. De kennismaking met de studenten was vanaf het eerste moment een feest. Een combinatie van wederzijdse nieuwsgierigheid en enthousiasme voor KNO bleek een goede basis om de rest van de week op voort te borduren. Bij de eerste oefentoets bleken de studenten al veel te weten; chapeau aan onze voorgangers! Hoewel ons verteld was dat er stroom zou zijn in de bibliotheek, was er hier ook halverwege een ‘power cut’. Gelukkig stond direct een daadkrachtige student op die zich naar de generator haastte. Na enkele minuten konden we weer verder.
Onderwijs geven aan de groep clinical of Aicers bleek een leuke uitdaging. Ondanks dat het niveau in de groep duidelijk verschilt en de studenten aanvankelijk verlegen zijn zich individueel uit te spreken, lukt het na wat aandringen goed om er een interactieve les van te maken. Aan het eind van de dag hadden we wel een Tusker baridi (koud biertje) verdiend en lagen we niet veel later doodmoe in onze bedjes.
Lesdag 2: binnen klassikale les, buiten praktische vaardigheden
We hebben een goede tweede nacht gehad en wat verloren uurtjes slaap van de reis goedgemaakt. Geen last van de regen, maar ’s ochtends vroeg wel genoten van een kraaiende haan en de vroege oproep tot gebed van de moskee. Bij aankomst op school bleek dat we weer in de bibliotheek les gaven. Voordat de meesten er waren was het 10:00u en konden we beginnen. Na het eerste praatje kwam de belangrijkste vraag van één van onze leerlingen: “Excuse me doctor, I have a concern, we are used to be given sweets. Did you not bring sweets?” Aangezien er goed was meegedaan met de les besloten we toch maar te bezwijken aan deze oproep. De stroopwafels, Haagse hopjes en spekjes vielen goed in de smaak. Gelukkig hadden we genoeg meegenomen.
In de middag zijn we op het gras met de studenten de stemvork proeven en het uitspuiten van de oren gaan oefenen. “Buiten spelen” is een stuk leuker dan in de banken zitten en de studenten zijn helemaal enthousiast!
Na de les konden de schoenen uit het vet gehaald worden, want er moest gevoetbald worden. Een waar spektakel: sommige dragen voetbalschoenen, andere slippers, weer andere één schoen en een enkeling speelt mee op blote voeten. Dat er geen enkels of schenen zijn gebroken mag een wonder heten, want voetbal is zeker in Kenia een contactsport.
Lesdag 3: eerlijk alles delen
De les begint voor het eerst redelijk op tijd, en ons leslokaal is vrij dus we hoeven niet in de bibliotheek les te geven! Als wij aankomen zitten de eerste studenten zelfs al klaar. In het begin lijkt onze beamer het te begeven. Gelukkig ging hij na een korte praktijk oefening weer aan en konden we verder met de les. Omdat de stof een herhaling is en de studenten al in bezit zijn van de dia’s, lijkt de aandacht soms wat te verslappen. Een kort vragenrondje doet de klas gelukkig weer opleven.
Na de les leren we dat het principe van “eerlijk alles delen” (helemaal) niet in de aard van onze Keniaanse studenten ligt. Nadat we een zakje met snoepjes rond laten gaan met het verzoek er 2 a 3 te nemen, zegt het braafste meisje van de klas zachtjes: “It does not work like that in Kenya, sir”. Met lede ogen zien we toe hoe de vijf brutaalste studenten met een snelle beweging het hele zakje leeglepelen. De rest van de klas kijkt wat beteuterd toe.
Lesdag 4: nieuwe stof
Wederom begint de les niet op tijd. Waar gisteren al studenten op ons zaten te wachten, was bij onze aankomst het leslokaal nu volledig leeg. Nadat de leerlingen één voor één waren binnen gedruppeld, hebben we nieuwe stof besproken die nog niet aan bod was gekomen in november. Tijdens de les wordt er enigszins tot onze verbazing druk meegeschreven met de dia’s. De nieuwe stof wordt goed ontvangen en de studenten stellen adequate vragen. We zijn vol goede moed dat we ze de afgelopen dagen hebben voorbereid op het examen. Na het advies vanavond extra goed te studeren nemen we afscheid van de studenten en belonen we onszelf op een biertje.
Lesdag 5: Examen
Examen tijd! Na een korte presentatie in de ochtend en een vragenronde voor bespreken van eventuele onduidelijkheden, hebben de studenten het examen afgenomen. De laatste studenten waren na anderhalf uur klaar, waarna wij konden gaan nakijken. Wat een werk! Het examen was vrijwel door alle studenten goed gemaakt. Desondanks kwamen we tot onze verbazing soms hele bijzondere antwoorden tegen over de anatomie en fysiologie van het KNO gebied.
’s Middags reiken we de diploma’s uit. De studenten zijn door het dolle heen, helemaal als we de twee beste studenten belonen met een echte witte doktersjas uit Amsterdam. Voor vertrek gaan we nog even langs de principal voor een kopje thee met de Keniaanse variant van de oliebol. Tevens wordt geïnventariseerd of er soortgelijke ziekenhuizen met school zich in de buurt bevinden. Van de deputy principal krijgen we een mooie lijst mee.
Asante sana!